حدیث مختلفحدیث مختلف، از اصطلاحات بکار رفته در علم حدیث بوده و به حدیث متعارض با حدیث دیگر، گفته می‌شود. ۱ - توضیح اصطلاحاحادیث دارای اقسامی است که بعضی از آنها در مقایسه با حدیث دیگر استعمال می‌شود که از جمله آنها حدیث مختلف است. وصف اختلاف یا موافقت ناظر به صنف حدیث است نه شخص آن و هر گاه در مقایسه بین متن دو حدیث از نسب اربعه رابطه‌ای غیر از تساوی برقرار باشد مثلاً عام و خاص من وجه یا مطلق یا تباین باشد به آن دو حدیث نسبت به یکدیگر حدیث مختلف گویند. لذا برخی در تعریف مختلف گفته‌اند: ۲ - تعریفحدیثی است که با حدیث دیگر ظاهراً متعارض یا متضاد باشد. اعم از این که این تضاد و تعارض واقعی باشد یعنی مضمون دو حدیث قابل جمع نباشد یا تضاد و تعارض فقط ظاهری باشد یعنی مضمون آن دو قابل جمع باشد. ۳ - جمع بین دو حدیث مختلفاگر بین مضمون دو حدیث مختلف امکان جمع باشد بین مضمون آن دو جمع می‌شود. جمع بین مضمون دو حدیث مختلف به یکی از امور ذیل حاصل می‌شود: ۱- تخصیص عام ۲- تقیید مطلق ۳- حمل بر خلاف ظاهر ۴ - نکته مهماگر بین مضمون دو حدیث مختلف امکان جمع نبود و علم به ناسخ‌بودن یکی حاصل شد ناسخ مقدم خواهد شد. ولی چنان‌چه علم به ناسخ‌بودن یکی از آن دو حاصل نشد بر اساس قواعد باب ترجیح یکی بر دیگری ترجیح داده خواهد شد. این نوع حدیث از مهم‌ترین انواع حدیث به شمار می‌آید و هیچ عالمی از شناخت آن بی‌نیاز نیست و علم به آن فقط از عهده عالم متضلع در حدیث، اصول و فقه بر می‌آید. ۵ - تعبیرات مترادفمرادفهای این اصطلاح عبارتند از: خبر مختلف، مختلف، مختلف الحدیث، روایت مختلف. [۱]
سبحانی، جعفر، اصول الحدیث و احکامه، ص۷۵.
[۷]
درایة الحدیث، ص۷۸.
[۸]
علامه نجفی، سیدضیاءالدین، ضیاء الدرایه، ص۳۲.
[۱۰]
تهانوی، ظفراحمد، قواعد فی علوم الحدیث، ص۴۶.
[۱۱]
تهانوی، محمدعلی، کشاف اصطلاحات الفنون و العلوم، ج۱۱، ص۶۰.
[۱۲]
مامقانی، عبدالله، مستدرکات مقباس الهدایه، ج۵، ص۲۷۱.
۶ - پانویس
۷ - منبعپایگاه مدیریت اطلاعات علوم اسلامی، برگرفته از مقاله «حدیث مختلف»، تاریخ بازیابی ۱۳۹۶/۷/۱۸. رده‌های این صفحه : اصطلاحات حدیثی | حدیث
|